Blockchain Nedir?
Blockchain tanımı itibariyle tek bir sahibi olmayan bilgisayarlar tarafından yönetilen, güvenli, imzalı, değiştirilmez kayıtlara sahip olan verilere yöneltilen isim olmaktadır. Blokzinciri olarak Türkçe’de kullanılır ama piyasalarda yaygın olarak kullanımı Blockchain şeklindedir. Blockchain her bir veri bloğunu özel şifreleme yöntemleri ile birbirine güvenli bir şekilde bağlar ve böylece zincirin oluşmasını sağlar.
Temel olarak bu sistem 1990’lı yıllarda geliştirilmiştir. Gelişim ile birlikte günümüzdeki halini almıştır. Günümüz hali ile ilk Blockchain ise Bitcoin ile ortaya çıkmıştır. 2008 yılında ortaya çıkan Bitcoin’in altyapısı tamamen Blockchain teknolojisine dayanmaktadır.
Blockchain Nasıl Çalışır?
Blockchain çalışma yöntemi oldukça geniş bir alana yayılmaktadır. Blockchain teknolojisi genelde kripto para birimleri için kullanılıyor olsa da merkezi ya da merkezsiz pek çok alanda tercih edilmektedir. Blockchain kullanım alanları bankalardan devletlere ve akıllı sözleşmelere kadar çok geniş bir alanda tercih edilmektedir. Bu durumda teknolojinin kullanıldığı tüm iş modelleri için Blockchain önemli özellikler taşıdığından tercih edilen bir potansiyel taşımaktadır.
Günümüz dünyasında blok zinciri sistemlerine uyumlu hale getiren yerleşim yerleri de mevcuttur. Bunun yanında tedarik zincirlerinin kontrolleri de yine bu teknoloji kapsamında şeffaf ve tutarlı bir hale gelmişti. Eskiden güven durumunun sağlanması için gereksinim duyulan her türden araç Blockchain sayesinde artık zorunlu olmaktan çıkabilmiştir. Bu teknoloji yapısı itibariyle pek çok işlemi risksiz ve şeffaf hale getirir. İnternetin yaygın olarak kullanılmaya başlamasından itibaren Blockchain istikrarlı bir model olarak çalışmaktadır.
Blockchain çalışması için altında yatan en önemli özelliklerin başında dağıtık, anonim, kamusal olmasına karşılık bozulmaz ve hack gibi saldırılara karşı dayanıklı olması gelmektedir. Bilgi kayıt zinciri açısından hem herkesçe rahatça ulaşılabilir hem de bozulmaz oluşu yüzünden bilgisayar bilimcileri başta olacak şekilde herkesin bu teknolojiye hayranlık duymasına neden olmaktadır. Bloklara işlenmiş olan kayıtların kırılmaz ve değiştirilmez olmasının en altında ise temel bir mantık yer alır. Blokların zincirini bozabilmek için sayıları milyarı bulan kopyada kayıt defterlerinin tamamının değiştirilmesi gerekir. Böylesi bir müdahale yapmak ise neredeyse imkânsıza yakın olmaktadır.
Blockchain Wallet Nedir?
Konuyla ilgili olarak Blockchain wallet da önemli bir yere sahiptir. Blockchain wallet tanımı itibariyle kripto paraları almak ya da göndermek, güvende tutmak için kullanılmakta olan dijital bir depolama aracı olmaktadır. Kısa ifadesiyle bu cüzdanla, özel anahtarlara ve kimliklere sahip olup kişiye özgü olarak kodlanırlar. Teknik açıdan cüzdanın kimliği bir eposta adresine, özel anahtarı ise bu eposta adresinin şifresine benzemektedir. Cüzdanlarda yapılan işlemler blok zincirine kayıt edilir. Blockchain sayesinde para yatırma işlemleri çok kolay ve hızlı bir hale gelmektedir. Ayrıca yatırımların yanında para çekme işlemlerinde de bu cüzdan büyük kolaylıklar sunar.
Başka bir cüzdana transfer yapabilmek için sadece o cüzdanın kimlik kodunun bilinmesi yeterli olmaktadır. Özel anahtar ise güvenlik gerekçesi ile kimseye söylenmemelidir çünkü bu anahtar ile cüzdana erişim sağlanmaktadır.
Blockchain Cüzdan Nasıl Oluşturulur?
Blockchain cüzdan oluşturma kolay ve hızlı yapılan bir işlemdir. Bu alanda hizmet vermekte olan açık kaynak koduna sahip web siteleri bulunmaktadır. Bunun yanında kripto para borsalarından da yine kayıt olarak işleme açık olan tüm kripto para birimleri için cüzdan oluşturmak mümkün olmaktadır. Cüzdanın oluşturulması sonrasında da başka bir cüzdana aktarım yapabilir ya da diğer cüzdandan çekim yapılabilmektedir.
Akıllı Sözleşmeler Nedir?
Blockchain için akıllı sözleşme olarak adlandırılan yapıların da bilinmesi gerekir. Geleneksel anlaşmalarda belirli şartlar ve yaptırımlar söz konusu olmaktadır. Akıllı sözleşmeler ise dijital ortamda gerçekleşir ve çok daha fazla güvenlik imkânı sunarlar. Örnek olarak bir ürün garantisi kapsamında tüm verileri yükleyecek olan QR basit bir akıllı sözleşme örneğidir. Bu şekilde Blockchain ile sigorta talepleri de akıllı sözleşmeler kapsamında internet üzerinden sigorta şirketlerine talep gönderebilmekte ve otomatik ödeme almak mümkün hale gelmektedir. Başka bir deyişle akıllı sözleşmeler yine Blockchain içerisinde kullanılan ve yasal bağlayıcılığı olan sözleşmelerin daha hızlı ve güvenli halidir.
Blockchain Nerelerde Kullanılır?
Blockchain kullanım alanları oldukça fazladır. Sektörel olarak teknoloji ve dijital dünyayı ilgilendiren her konuda Blockchain kullanılabilir. Özellikle sektör bazında bakıldığında finans, üretim, ulaşım, gıda güvenliği, hukuksal düzenlemeler, emlak, sağlık, tedarik zinciri, konaklama gibi çok fazla alanda Blockchain kullanılabilir. Özellikle bu konuda yapılan araştırmalara bakılacak olursa Blockchain teknolojisi üzerine yapılan yatırımlar dünya genelinde 3 milyar doları geçmiş durumda. Kripto paraların kullanımının artması sonrasında da bu fiyatın çok daha artış göstermesi bekleniyor.
Kripto Paralar ve Blockchain İlişkisi Nedir?
Blockchain kripto paralar için yaygın kullanılan bir sistemdir. Günümüzde ortalama bine yakın kripto para birimi bulunmaktadır. Blockchain merkezi bir yapıda olmayan teknoloji olduğundan Blockchain içerisinde meydana gelen her şey de sistemi etkilemektedir. İşlemlerin doğrulanmasının yeni bir yöntemi olan Blockchain ise halihazırda kullanılan ticaretin bazı ögelerinin geçersiz olmasını sağlar. Örnek olarak borsa işlemleri Blockchain üzerinde anında yapılabilmektedir. Bu güvenli ve hızlı işleme olanağı fiyatları sürekli değişen kripto para piyasası için de önemli bir avantaj sağlıyor.
Kripto para işlemleri için sürekli olarak işlemlerin kaydedildiği veri tabanı blok zincir teknolojisi kullanmakta olan devasa bilgisayarlar ağı ile ortaklaşa yönetilir. Bu bakımdan Bitcoin’in yöneticisi ağın kendisi olmaktadır ve işlemlerin güvenli, hızlı ve performansa odaklı şekilde yapılmasına olanak tanıyabilmektedir.
Bu neden iyi bir şey?
Mevcut merkezi sistemde bir takım zorluklar bulunmaktadır.
- Güvenlik - Bu merkezi veritabanları saldırıya uğrarsa, tüm verileri bir kerede açığa çıkarabilirler. Bunun daha yakın zamanda gerçekleştiğini gördük.
- Maliyet - Merkezi sistemlerin oluşturulması, bir şirketin bir sistemin sorunsuz çalışması için tüm dijital kapasiteyi sağlaması gerektiğinden genellikle pahalıdır.
- Verileriniz - Bu merkezi sistemlerde, verileriniz size ait değildir ve genellikle bu verileri verdiğiniz ağlar tarafından para kazanılır.
- Şeffaflık - Bilginin bugün kimler tarafından ve kimler için kullanıldığı. Merkezi olmayan internet bunu değiştirebilir!
Daha önce böyle bir şey yok muydu?
Bankanız, bir varlığın birden fazla harcanıp harcanmadığını veya kullanılıp kullanılmadığını görmek için merkezi veritabanını kontrol ederek bu sorunu çözer. Blockchain, merkezi bir veritabanına ihtiyaç duymadan çözer.
Blockchain kimin
Blockchain fikri, 90'lı yılların başından beri kriptograflar arasında tartışıldı. Ama gizemli Satoshi Nakamoto, bugün yaratıldığını anladığımız gibi o blok zincirine gelene kadar değildi. Bitcoin , blockchain üzerine kurulmuş bir sistemdir.
2017'deki İlk Blockchain Şirketleri
Ethereum
Ethereum, akıllı sözleşmelerle çalışan merkezsiz bir platformdur. Akıllı sözleşmeler, biriyle herhangi bir etkileşim olmaksızın otomatik olarak gerçekleştirilen anlaşmalara girmenize izin verir.
2017'de dört projenin her üçü de Ethereum platformunda uygulandı ve bu yıl için en popüler ICO platformu haline geldi.
Yaklaşık 13 milyon kişi hizmetlerini kullanıyor. Belirleyicisi ETH, halihazırda piyasa değeri aktifleştirilmesinde Bitcoin ve Ripple'den sonra tüm para birimleri arasında üçüncü sırada yer alıyor.
IOTA
IOTA, Things of Internet'de uzmanlaşmış açık kaynaklı bir dağıtılan defterdir. Bu sistem, komisyon ücreti almamakta, doğrulama süresini azaltmakta ve işlem sayısı ne olursa olsun istikrarlı olmaktadır, çünkü teknoloji, "Karışıklık" yenilikçi fikir birliğine dayanıyor. Bu modelin blokları, zincirleri ve madencileri yok. Bir işlem gerçekleştirmek isterseniz, sistem tarafından belirtilen iki önceki işlemi onaylamanız gerekir. Bu eylemler, tüm düğümlerin aynı mevcut durumu olduğunu kanıtlamaktadır.
Kasım 2017'de IOTA, PwC, Microsoft, Deutsche Telekom ve diğerleri tarafından veri para kazanma programıyla işbirliği yaptı.
Şirket, bu yıl Bosch Grubu'ndan önemli yatırımlar da gerçekleştirdi. Kasım 2017 tarihine kadar IOTA platformunda 65.000'den fazla kullanıcı vardı.
Coinbase
Coinbase, değişim için en iyi dijital para birimi cüzdan ve platformdan biridir. Coinbase'in Bitcoin Cash için destek başlatacağı basit bir açıklama, BCH'nin fiyatını önemli derecede etkiledi. Bu platform, New York Eyaleti Mali Hizmetler Departmanı tarafından verilen bir işletme lisansı olan BitLicense'u alan üç Blockchain projesinden biridir. 2016'da, bir GDAX, Global Digital Asset Exchange'ye dönüştürüldü.
Global Digital Asset Exchange'de 13.300.000'den fazla kullanıcı bulunuyor.
Dalgalanma, gerçek zamanlı olarak brüt yerleşim ve döviz işlemidir. Temel amacı para transferlerine ayrılmış bir sistem oluşturmaktır. Şu anda, şirket dünya genelinde 75'den fazla bankayla çalışıyor. Bu bankalar, iç ödeme sistemlerinde teknolojiyi tanıtmakta ve test etmektedir.
Aralık 2017'de Ripple, Japon ve Güney Kore bankalarının, Blockchain'i bankalar arasında uluslararası ödemeler yapmak için daha ucuza test etmeye başladığını açıkladı.
Brave
Brave, reklamları ve izleyicileri engelleyen bir web tarayıcısıdır. Sonuç olarak, web siteleri daha hızlıdır ve trafik önemli ölçüde azaltılır. Böylece zaman ve paradan tasarruf edersiniz. Buna ek olarak, yanlışlıkla üzerine tıkladığınızda herhangi bir kötü amaçlı yazılım yakalayamazsınız.
Kaba tahminlere göre, Brave iki ila üç milyon kullanıcıya sahip. Brave en hızlı ICO'lardan biridir. Takım 27 saniye içinde 35 milyon dolar kazandı.
Qtum
Qtum, hisselerinin kanıtına dayalı bir fikir birliği modeli olan UTXO'ya dayanan ilk entelektüel sözleşme sistemidir. Platform, Bitcoin Core ve Ethereum Sanal Makinesi'ni birleştirmek için Account Attraction Layer kullanıyor.
28 Aralık 2017'de Çin'in en büyük video barındırma şirketi olan Qtum ve Baofeng, müzik ve film endüstrisindeki çalışmaları dönüştürmek için ortaklık yaptığını açıkladı.
OmiseGO
OmiseGO, Haziran 2017'de kurulmuş ve değişim ve ödeme hizmetleri için merkezi olmayan bir finansal teknolojidir. Ethereum platformu ödeme sistemleri, ağ kapıları ve finansal kuruluşlar arasındaki bağlantıdır.
Ağustos 2017'de, OmiseGO, Ethereum'a dayalı ilk markör oldu ve 1 milyar doları aşkın bir sermayeleştirdi.
Steem
Steem, ademi merkeziyetçi sosyal yayıncılık ağıdır. Ödülünüz yazılarınızdaki "beğenilen" sayısına bağlıdır. Topluluğun yanıt verme şekli becerilerini nasıl geliştirebildiğini gösterir. Ayrıca topluluktan para toplayabilmek için ağda yeni belirteçler oluşturabilirsiniz. Platformu yaklaşık 500.000 kişi kullanıyor.
Augur
Augur, gerçek olayların tahmini platformudur. Bir şeylerin olacağından eminseniz, bu sonuç için paylaşım satın alabilirsiniz. Sistem Ethereum'a dayandığından akıllı sözleşmeler ödemelerin yapılmasını sağlar. Ve tüm tahminler halka açık bir Blockchain üzerinde çalıştığı için , kimse daha sonra tahminlerini değiştiremez.
Golem
Golem, açık kaynaklı, merkezi olmayan ilk süperbilgisayar. Şebeke, kullanıcıların bilgisayarları tarafından çalıştırılır. Bir dizi sanayi, biyoloji, DNA analizi, kriptografi, ayrık logaritma, makine öğrenimi, büyük veri vb. Gibi birçok hesaplama gerektirir. Hizmet, kendileri için güç sağlar.
Türk Şirketlerinde Blockchain
Bitcoin kavramının hayatımıza girmesiyle birlikte herkes yatırım yapıp nasıl çok kazanırım şeklinde bir düşünceye kapıldı. Tahmini olarak 5-6 yıldır kripto paralar hayatımızda olsa da bunun arkasındaki Blockchain teknolojisi aslında bu sistemin işleyişini sağlayan en önemli etkenlerden. Dünyanın önemli firmaları Blockchain sistemine dahil olarak bu sistemle koordineli bir şekilde çalışıyorlar. Bu firmalardan en önemlisi de Sony. Sony yeni tanıttığı kendisine özgü eğitim platformunun altyapısında Blockchain kullanıyor. Ülkemizde de Blockchain kullanacağını açıklayan yerli şirketler mevcut. Ancak görünen o ki bu sistemin çalışma mantığının tam olarak anlaşılamamasından dolayı süreç oldukça yavaş işliyor. Bununla birlikte pek çok şirket konuya hala önyargılı bir şekilde yaklaşmakta. Bu yazımızda Blockchain ile çalışacak yerli şirketlerimize göz atıyoruz.
Akbank
Akbank atılımcı ve yenilikçi bir banka olduğunu geçtiğimiz yıllarda Ripple’ın Blockchain ağına dahil olarak bize göstermişti. Hatta bu konu hakkında pek çok yabancı bankadan dahi önce davranarak çalışmalarını Almanya’da bulunan Akbank AG üzerinden başlattı. Akbank Blockchain kullanımını pek çok avantajı sebebiyle tercih etmekte. Esnek yapısı sayesinde çok daha hızlı bir şekilde işlem yapmak mümkün. Bununla birlikte banka masraflarını azalttığı gibi kesintisi olarak 7 gün 24 saat işlem yapmaya da olanak sağlamakta.
Bankalar Arası Kart Merkezi
Blockchain kullanacağını açıklayan yerli şirketler arasında BKM yani Bankalar Arası Kart Merkezi de bulunmakta. 1990 yılında 13 bankanın katılımıyla kurulan bu merkez dijital kimlik ve akıllı sözleşmeler konularında Blockchain kullanarak denemeler yapan kurum aynı zamanda şifrelenmiş bir para birimi oluşturup bu para birimi de çeşitli mağazalardan ürün alımı sırasında kullanılmasına olanak sağlıyor. BKM’den yapılan açıklamaya göre ilerleyen zamanlarda Ethereum ile ilgili çalışmalara da başlanacağı söylenmekte.
Copyrobo
Blockchain kullanacağını açıklayan yerli şirketler arasında Blockchain tabanlı hizmet vermeye başlayan firmalardan bir tanesi de Copyrobo. 4 yıl gibi uzun bir süredir Blockchain üzerinde çalışan şirket kendisini global bir noter olarak konumlandırmakta. Blockchain’i kullanarak telif hakkı gerektiren eserlerin takibini yapan şirket, telif hakkı ihlallerinde anında eserlerin geçmişini ortaya çıkarabiliyor ve bu sayede ortaya çıkan anlaşmazlıklarda deliller ile ispatta bulunabiliyor. Şirketin amacı ise dünya üzerinde üretilen bütün eserlerin teliflerinin te bir çatı altında toplanarak bu sistemi kabul gören bir hale getirebilmek.