Merkeziyetsiz finans nedir sorusu özellikle kripto para birimleri ile ilgilenenler için büyük bir önem taşıyor. Piyasada kısaca DeFi olarak bilinen merkeziyetsiz finans temel tanımı itibariyle blok zincir ağları üzerinde kurulu olan uygulamaların barındığı bir sistemi işaret ediyor.
Merkeziyetsiz Finans Tanımı Nedir?
Merkeziyetsiz finans tanımı itibariyle blok zinciri ağları üzerine kurulu olan finansal uygulamaların barındığı ekosistemi tarif ediyor. Merkeziyetsiz finans kavramı incelendiğinde kullanım olarak herkese açık olan ve merkezi bir otoritenin de bulunmadığı, açık kaynaklı ve herhangi bir izin gerekmeyen, şeffaflığın ön planda olduğu bir finansal ekosistem öne çıkıyor.
Merkeziyetsiz finans içerisindeki kullanıcılar da varlıklarının tamamının kontrolünü kendi ellerinde tutarlar ve eşler arasında DApp yani merkeziyetsiz uygulamalar kullanılarak etkileşim yaparlar. Bu sistemin en büyük faydalarından birisi finansal hizmetlere kolay bir şekilde erişmeyi sağlamasıdır. Bu özellik sayesinde mevcut işleyiş içerisindeki finansal sisteme erişim olanağı bulamayan kimseler oldukça avantajlı bir konuma gelirler. DeFi için öne çıkan bir diğer özellik de üzerinde kurulu olduğu modüler altyapıdır. Blok zinciri üzerinde entegre olarak çalışan merkeziyetsiz finans uygulamaları da genel hatları ile yerel finansal piyasalar ve hizmetler, ürünler oluşturma potansiyeli taşımaktadırlar.
Merkeziyetsiz Finans Avantajları Neler?
Merkeziyetsiz finans avantajları yatırımcılar ve kullanıcılar için oldukça önemlidir. DeFi avantajları arasında öncelikle geleneksel finans ve bankacılık gibi kurumların aracılık etmesine gerek bulunmamaktadır. Başka bir deyişle merkeziyetsiz finans aracıya ya da hakeme ihtiyaç duymaz. Her türlü olası anlaşmazlık söz konusu olduğunda bu anlaşmazlığın nasıl giderileceğine dair kod belirler ve kullanıcılar da bu fonların kontrollerini her zaman kendilerini yapabilirler. Bu durum da hizmetlerin sunulmasına ve kullanılmasına yönelik önemli bir avantaj yaratır çünkü masrafları azaltır ve daha az sıkıntının yaşandığı bir finansal sistem kurar.
Bu türden finansal hizmetler özellikle blockchainlerin üzerinde inşa edildiği için de tek hata noktaları da ortadan kaldırır. Veri blockhain üzerine kaydedilerek ve binlerce node arasında da dağıtıma girdiği için sansür uygulamaları da karmaşık bir hale gelir. DeFi uygulamaları için önceden oluşturulan bir çerçeve kullanılarak süreç çok daha basit bir hale gelmektedir.
- Kullanıcılar bu sistem üzerinden borç alıp verebilecektir.
- Merkeziyetsiz borsalar ortaya çıkmıştır.
- Paraya dayalı bankacılık sistemleri Defi sistemi sayesinde kullanılmaya başlanmıştır.
- Defi sistemi sayesinde birçok kripto para birimi ortaya çıkmıştır.
- Bazı projeler için fon toplanması mümkün olabilmektedir.
- Yeni çıkan finans uygulamaları Defi sistemi üzerinden deneyimlenebilmektedir.
- Kayıtlar herkese açık bir şekilde tutulabilmektedir.
- Bilgisayar üzerinden saklanan bu verilere erişememe durumu söz konusu değildir
- Defi sayesinde herhangi bir merkeze bağlantı olmaksızın yürütülen finans hizmetleri daha özgür olabilmiştir.
- Bu sisteme dış müdahale söz konusu olmayacaktır.
Defi’nin Dezavantajları Nelerdir?
Defi sistemi henüz çok yeni olduğu için geleneksel finans anlayışını değiştirme ortamı halen oluşmamıştır. Bu sistemde halen açıklar bulunmaktadır. Dünyada henüz Defi sistemini kullanan sayısı oldukça azdır. Bu nedenle tanınabilirliği konusunda birtakım çalışmalar yapılmasına ihtiyaç duymaktadır. İkinci bir Defi sistemi sorunu ise, verilerin yeterli olarak saklanamayışıdır. Oldukça fazla olduğu bilinen veri sistemini saklamak için henüz kaliteli bir altyapısı bulunmamaktadır.
Merkeziyetsiz Finans Nerelerde Kullanılır?
Merkeziyetsiz finans kullanım alanları oldukça çeşitlidir. DeFi kullanım alanları olarak ilk olarak borç alma ve borç verme öne çıkmaktadır. Açık borç verme protokolleri kapsamında merkeziyetsiz finans ekosistemi popüler haldedir. Bu şekilde borç alma ve verme, geleneksel kredi yöntemlerine kıyasla çok sayıda avantaj taşımaktadır. Bu avantajlar esnasında ise işlem sonlandırma, dijital varlıkların teminatının verilmesi, kredi kontrolünün olmaması ve gelecek potansiyel yatırımlar da bulunur. Borç verme hizmetleri açık blockchainlerin üzerine inşa edildiği gibi gerekli olan güven ihtiyacının da aza inmesine ve doğrulama yöntemlerinin sunduğu güvenden yararlanmayı sağlarlar. Blockchain üzerinde borç verme pazar yerleri için özellikle iki taraf için de riskleri ortadan kaldırır ve daha fazla kişi için işlevsellik sunar.
Bir diğer nokta parasal bankacılık hizmetlerinde kullanılmasıdır. merkeziyetsiz finans uygulamaları tanımı gereğince finansal uygulama olduklarından parasal bankacılık hizmetleri de merkeziyetsiz finans için kullanım alanıdır. Bu yöntemler arasında sabit coinlerin çıkarılması ve sigorta gibi işlemler yer almaktadır.
Sektör olgunlaştıkça sabit coinlerin yaratılmasına yönelik de artmaktadır. Sabit coinler genelde gerçek hayattan varlıklara değer sabitlemesi yapılmış olan coin’lerdir. Kripto birim fiyatları bazen hızlı bir yükseliş gösterdikleri için günlük kullanım için merkezi bir otorite tarafından çıkarılmamış olan ve takip edilmeyen dijital para birimleri olarak merkezi olmayan sabit coinler tercih edilmektedir.
Merkeziyetsiz finans uygulamalarının en önemlilerinden birisi DEX olarak tabir edilen borsalardır. Bu platformlar kullanıcıların fonlanma yapmasını ve fonlarını da güvenle emanet edebilecekleri araçlardır. Bu sayede kullanıcılar alım ve satım işlemlerini yapabilirler. Alım satımlar akıllı sözleşmelerin yardımı ile doğrudan kullanıcı cüzdanları arasında yapılmaktadır. Çok daha az bakım gerektirdiğinden bu borsalar tipik borsalara göre daha düşük işlem ücretlerine de sahiptir.
Akıllı Sözleşmenin Merkeziyetsiz Finans İçinde Yeri Nedir?
Merkeziyetsiz finans uygulamasının mevcut haldeki uygulamaları akıllı sözleşmeleri içerir. Sabit bir sözleşme dahil olmuş tarafların arasında ilişkiyi belirlemek için yasal terminoloji kullanmaktadır. Merkeziyetsiz finans akıllı kontrat ise bu durum için bilgisayar kodlarını kullanmaktadır. Bilgisayar kodu yazılarak elde edilen akıllı kontratlar bu sayede kullanıcıların kendi güvenli kodlarını uygulamalarına olanak vermektedir. Süreç de bu sayede çok daha güvenli bir hale gelir.
Merkeziyetsiz Finans Zorlukları Neler?
Merkeziyetsiz finans zorlukları da bulunan bir alandır. DeFi zorlukları sıralanacak olursa;
- Blockchainler yapıları gereğince merkezi birimlerden daha yavaş bir yapıdadır. Bu durum da üzerlerine inşa edilmiş olan uygulamalara da yansımaktadır. merkeziyetsiz finans uygulamalarının geliştiricileri de sınırlamaları dikkate alırlar ve buna göre geliştirme yaparlar.
- DeFi uygulamaları için sorumlulukları aracılardan kullanıcılara transfer etmektedir. Bu durum da pek çok kişi için negatif bir özellik taşıyabilmektedir. Ürünler değiştirilemez blockchainler üzerine yapılandırma yapıldığı için de kullanıcı hata riskini en aza indirecek olan ürünlerin tasarlanması da son derece zor olabilmektedir.
- Halihazırda merkeziyetsiz finans uygulamalarını kullanmak kullanıcılar açısından biraz çaba gerektiren bir yöntemdir. Küresel finansal sistemlerin temel ögelerine gelmesi için merkeziyetsiz finans uygulamaları geleneksel sistemlerden bu yöntemin benimsenmesini sağlayacak kolaylıkları yakın zamanda sunabilirler.
- Belirli bir ihtiyaca yönelik olarak merkeziyetsiz finans içinde uygulama bulma zor olabilir. Bunun için de ayrıca kullanıcıların en iyi seçeneği kullanması için de detaylı araştırma yapmak gerekmektedir. Zorluk sadece uygulamayı yaratma aşamasında değil bu uygulamanın daha sonra DeFi sistemine nasıl dahil edileceğini de keşfetmeyi içermektedir.
Bu noktalar ile birlikte merkeziyetsiz finans risklerine dikkat edilmelidir.
Defi Nasıl Çalışır?
Defi nedir kripto dünyası tarafından sorgulanan bir konu içeriğidir. Defi, Ethereum üzerine inşa edilmiş bir sistem olup bir grup finansal işlemi içerisine almaktadır. Bu sistem ile internet kullanımı söz konusu olarak borç verme, ödünç alma ya da diğer bankacılık işlemlerin yapılabilmesine imkan sağlamaktır. Defi’nin çalışma prensibi oldukça kolaydır. Bunun için bu platform üzerine hesap oluşturulmasına da gerek yoktur.
Metamask ya da benzeri ürünü bulunan yatırımcılar bu sistemi kullanabilir. Yalnızca Ethereum üzerindeki işlemlerin ücretini ödemek için ETH cüzdana sahip olunması gereklidir. Defi fiziksel erişime ihtiyaç duymamaktadır. Bu sistem için yalnızca bir yönetilecek bir hesabın bulunması ve internet bağlantısının var olması yeterli olabilecektir.
Defi Coinler hangileri
- Chainlink
- Wrapped Bitcoin
- Dai
- Aave
- Uniswap
- yearn.finance
- Compound
- Gnosis
- Synthetix (SNX)
- Uma
- cETH
- Maker
- The garp
- Sushi
- Ox
- 1inch
- Renbtc
En popüler defi coinleri yukardaki listede yer alan coinlerdir.
Defi Nerelerde Kullanılır?
Defi’nin zaman içerisinde geleneksel finansal yöntemlere göre daha etkin bir hizmet sunacağı düşünülmektedir. Defi kullanım alanları ise şu şekilde sıralanabilecektir;
- Defi ile dünyanın her yerine hızlı ve güvenli bir şekilde para transferi yapılabilmektedir.
- Defi’nin altcoinleri değerlendirebilme ve takas edebilme imkanı sunduğu da bilinmektedir. Sahip olunan bir varlık token haline getirilerek değeri arttırılabilecek ya da transferi sağlanabilecektir.
- Kurulan bu sistem üzerinden kullanıcılar birbirlerinden borç alabilmekte ya da verebilmektedir.
DeFi, borçlanma, borç verme ve bankacılık hizmetlerini temel alan Ethereum altyapısıyla kurulmuş açık, izin şartı olmayan ve blok zincirle bağlanmış finansal ürünler sistemidir.
Önemli Detaylar
- DeFi, Ethereum altyapısı ile kurulmuş bir grup finansal araçlar için kullanılan bir kavramdır.
- DeFi, blockchain ve merkezi olmayan dijital finansın en hızlı büyüyen alanlarından biri olarak kabul edilmektedir.
DeFi ve Açık Bankacılık arasındaki fark nedir?
Geleneksel bankacılık hizmeti 3. parti finans yazılımları ile oluşturulmuş APİ'ler aracalığıyla güvenli bankacılık sistemidir.
Bu sistemden kaynaklı bankalar ve banka olmayan diğer finansal kurumların arasındaki hesaplar, veriler birbirlerine bağlanabilmektedir. En temelde mevcut sistemden kaynaklı geleneksel finansal sistemleri dahilinde olarak yeni bir çok ürün ve hizmet türleri sunabilmektedir.