Mum grafikleri, belirli bir zaman diliminde herhangi bir hissedeki, emtiadaki ya da paritedeki değişimi, hareketliliği gösteren finansal bir grafiklerdir. Mumların her biri saniyelerden yıllara kadar eşit zaman aralıklarını temsil etmektedir. Mum grafiği İngilizce’de Candles Charts olarak geçer. Günlük olarak kullanılsa da grafikten varlığın 1 dakikadan 1 aya kadarki fiyat hareketi görülebilir.

Mum grafiği finansal piyasaların analizinde ve diğer bir veri türünü analiz etmekte kullanılır. Yatırımcılar için fiyat hareketlerindeki olası değişimlerin ölçülebilmesine yarayan araçlardır.

Mum Grafikleri Nasıl çalışır?

Mum grafiğinin çalışma prensibini anlamak için grafikteki mumların oluşturduğu fiyat noktalarını bilmek gerekir.

• Açılış: Belirlenen zaman içerisinde varlığın kaydedilen ilk alım satım fiyatıdır.
• En yüksek: Belirlenen zaman içinde varlığın kaydedilen en yüksek alım satım fiyatıdır.
• En düşük: Belirlenen zaman içinde varlığın kaydedilmiş en düşük alım satım fiyatıdır.
• Kapanış: Belirlenen zaman içinde varlığın kaydedilmiş son alım satım fiyatıdır.

Mum Grafiği Türleri Nelerdir?

Mum grafiği çeşitleri temel olarak boğa ve ayı olmak üzere iki tiptir. Boğa formasyonları; çekiç, ters çevrilmiş çekiç, sabah yıldızıdır. Ayı formasyonları ise yutan ayı, akşam yıldızıdır. Boğa ve ayı dışında bir diğer mum formasyonu ise dojidir.

Boğa Formasyonlarının Anlamları Nelerdir?

Boğa formasyonlarında mum çubukları yükseliş eğilimindedir ve açılış fiyatında daha yüksek bir kapanış fiyatına sahiptir. Grafik üzerinde belirlenen süre içinde yükseliş trendi oluşursa çubuklar yeşil görünür.

• Çekiç (The Hammer) boğa formasyonunun bir tipidir. Bu tip düşüş trendi varsa ya da trend dip seviyedeyse oluşur. Adını çekice benzeyen görüntüsünden alır. İşlem hacmi kontrol edilmelidir çünkü çekiç alıcıların alım ya da satım gününü daha da yukarı çektiğine işaret olabilir.
• Ters Çevrilmiş Çekiç (Inverted Hammer) bu tip çekicin bir başka versiyonudur. Bu tipte mum gövdesinin üzerinde kuyruk bulunmaktadır, bu yüzden adı ters çekiçtir.

Ters çekiç esas olarak düşüş trendlerinin en altında meydana gelir ve potansiyel bir yükseliş dönüş modelidir. Ters çekiç modeli sonraki gün için yatırımcılara fiyatların yükseleceği hakkında fikir verir. Ters çekiç grafikte alıcılardan bir varlığın fiyatını yükseltmeye yönelik bir baskı olduğunu da gösterir. Boğa yatırımcıları güven kazanmaya başlamışsa ters bir çekiç oluşur. Fitilin üst kısmı boğalar fiyatı yukarı ittiğinde, alt kısmı ise ayıların yüksek fiyata direnmeye çalıştığını gösterir.

• Sabah yıldızı (Morning Star) 3 mumdan oluşan bir tiptir. Satış baskısının azaldığını gösterir. İlk kısmı uzun kırmızı mum, orta kısım kırmızı ya da yeşil kısa bir gövde ve son kısım kısa yeşil gövdedir. Son yeşil kısa kısmı potansiyel olarak yükseliş eğilimi gösteren satın alma eğiliminde canlanmayı gösterir.

Ayı Formasyonlarının Anlamları Nelerdir?

Ayı mum çubuklarının kapanış fiyatı açılış fiyatından daha düşüktür. Mum grafiğinde düşüş eğilimi gösterirler. Trend belirlenen süre içinde yükselişteyse mumların rengi kırmızı olur. Ayı formasyonu tipleri şunlardır:

• Yutan Ayı (Bearish Engulfing) Yutan ayı, genellikle bir yükseliş trendinin tepesinde meydana gelen bir aşağı dönüş modeli olarak kabul edilir. Bu modelde 2 mum vardır. İlki uzun gövdeye küçük kuyruklu, diğeri ise ilk mumu tamamen kaplayan mum. İkinci mum önceki kazanımları tersine çevirir. Genellikle ilk mum yükselişi gösteren yeşil, ikincisi ise düşüşü gösteren kırmızı mumdur.
• Akşam Yıldızı (Evening Star) Bu tip sabah yıldızının tam zıttıdır ancak 3 mumdan oluşur. 1. Mum en yüksek seviyeye yaklaşan mumdur. 2. Mum küçük bir gövdeyle ilkinin üstüne uzanır. 3. Mum ise ilk mumun gövdesinin ortasından öteye, ikinci mumun altına doğru kayar.

Doji Formasyonlarının Anlamları Nelerdir?

Doji formasyonuna grafikte sıkça rastlanır, artı şeklinde bir mumdur. Bu formasyon varlığın zaman dilimi içinde açılış ve kapanışının birbirine çok yakın ya da eşit olduğunu gösterir. Teknik analiz açısından doji, kararsızlık gösterebilecek ters bir trend işaretidir. Alıcıların ya da satıcıların geçici olarak durduğu anı da gösterebilir, trendin değişmek üzere olduğunu da.

• Yusufçuk Doji Mumu (Dragonfly) Geçmişteki fiyat hareketine bağlı olarak, fiyatın aşağı veya yukarı yönde potansiyel bir tersine dönme sinyalini verebilen bir modeldir. Varlığın en yüksek, açılış ve kapanış fiyatları aynı olduğunda oluşur.
• Uzun kuyruk, yükseliş eğilimine işaret ediyor olabilir. Eğer bu desen düşüş sürecinde gözlenirse, fiyatın yukarı doğru yönelmesi ihtimal dahilindedir.
• Mezar taşı (Gravestone) doji mumu: Geçmişteki fiyat hareketine bağlı olarak, fiyatın aşağı veya yukarı yönde potansiyel bir tersine dönme sinyalini verebilen bir modeldir. Varlığın en düşük, açılış ve kapanış fiyatları aynı olduğunda oluşur. Uzayan fitil, düşüş eğilimine işaret eder. Fiyatın yükselişte olduğu zaman bu desen gözlenirse trendde ters dönme sinyali alınabilir.

Mum Grafiği Okurken Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Mum grafiği okunurken dikkat edilmesi gereken ilk şey sadece mumlara bakarak işlem yapılmaması gerektiğidir. Yatırım yapmak için daha detaylı araştırma yapılması gerekir.
• Mum grafiğinde kuyruklar önemlidir. Uzun kuyruklar alım satım baskısına karşı direnci gösterir.
• Zaman aralığı grafik okurken önemlidir. Hangi zaman aralığına bakıldığına dikkat etmek gerekir.
• Doji alıcılar ve satıcılar için dengeyi gösteren bir mumdur. Trend dönüş sinyallerini verir.